پارافین گل یا میکروکریستالین: معرفی، تولید و تفاوت‌ها

پارافین‌ها از جمله مشتقات نفتی هستند که کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارند. یکی از انواع خاص پارافین‌ها، پارافین میکروکریستالین است که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردش، جایگاه ویژه‌ای در صنایع گوناگون یافته است. در این مقاله به معرفی پارافین میکروکریستالین، نحوه تولید آن و تفاوت‌هایش با پارافین سبک و سنگین می‌پردازیم.

پارافین میکروکریستالین یا پارافین گل چیست؟

پارافین میکروکریستالین (Microcrystalline Wax) یا پارافین گل یک نوع واکس نفتی است که از لحاظ ساختار مولکولی و خواص فیزیکی، با پارافین‌های معمولی تفاوت دارد. این ماده از کربن‌های سنگین‌تر و شاخه‌دارتر تشکیل شده و به همین دلیل بلورهای ریزتری نسبت به پارافین‌های معمولی دارد. ویژگی بارز پارافین میکروکریستالین، ساختار بلوری بسیار ریز و فشرده آن است که منجر به افزایش چسبندگی، انعطاف‌پذیری و مقاومت آن در برابر ترک خوردگی می‌شود.

این پارافین معمولاً به رنگ سفید یا زرد کم‌رنگ دیده می‌شود و دارای بافتی چرب و چسبنده است. نقطه ذوب آن نسبت به پارافین‌های معمولی بالاتر بوده و می‌تواند در دمای ۶۰ تا ۹۰ درجه سلسیوس ذوب شود. پارافین میکروکریستالین به دلیل همین ویژگی‌ها در صنایع آرایشی، دارویی، غذایی و تولید لاستیک و پلاستیک کاربرد گسترده‌ای دارد.

پارافین گل یا میکروکریستالین چگونه تولید می‌شود؟

تولید پارافین میکروکریستالین عمدتاً از طریق فرآیندهای پالایش نفت خام انجام می‌شود. مراحل اصلی تولید آن شامل موارد زیر است:

1. تقطیر نفت خام: در پالایشگاه، نفت خام در برج تقطیر تحت دمای بالا جداسازی می‌شود. در این مرحله برش‌های نفتی مختلفی از جمله نفتا، گازوئیل، نفت سفید و روغن‌های سنگین تولید می‌شوند.

2. استخراج واکس نفتی: از برش‌های سنگین‌تر، واکس‌های خام (Slack Wax) به وسیله فرآیندهای فیزیکی مانند انجماد و سانتریفیوژ جدا می‌شوند.

3.فرآیندهای تصفیه: واکس خام حاوی ناخالصی‌هایی مانند روغن‌های باقی‌مانده و مواد آروماتیک است. از فرآیندهای هیدروژناسیون، تقطیر مجدد و استخراج با حلال برای خالص‌سازی و کاهش میزان روغن استفاده می‌شود.

4. تبلور میکروکریستالین: در این مرحله، واکس‌های استخراج‌شده تحت شرایط ویژه‌ای از دما و فشار کنترل‌شده قرار می‌گیرند تا ساختار بلوری ریز و فشرده‌ای ایجاد شود.

اصلی‌ترین کشورهایی که در تولید پارافین گل یا میکروکریستالین فعال هستند شامل ایالات متحده آمریکا، چین، آلمان، ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس می‌شود. پالایشگاه‌های بزرگ نفت که تجهیزات تخصصی تصفیه واکس دارند، معمولاً تولیدکننده اصلی این ماده به شمار می‌روند.

تفاوت پارافین گل یا میکروکریستالین با پارافین سبک و سنگین

پارافین‌ها به طور کلی بسته به خصوصیات فیزیکی‌شان در سه دسته اصلی قرار می‌گیرند:

پارافین سبک، پارافین سنگین و پارافین میکروکریستالین. تفاوت‌های عمده این سه نوع پارافین عبارتند از:

۱. ساختار بلوری
پارافین سبک دارای بلورهای درشت و یکنواخت است.
پارافین سنگین بلورهای درشت‌تر و متراکم‌تر از پارافین سبک دارد.
پارافین میکروکریستالین بلورهای بسیار ریز و غیرمنتظم دارد که باعث افزایش چسبندگی و انعطاف‌پذیری می‌شود.

۲. نقطه ذوب
پارافین سبک معمولاً نقطه ذوب پایینی (حدود ۴۵ تا ۶۵ درجه سانتیگراد) دارد.
پارافین سنگین نقطه ذوب بالاتری (بین ۶۵ تا ۷۵ درجه سانتیگراد) نسبت به نوع سبک دارد.
پارافین میکروکریستالین دارای بالاترین نقطه ذوب (۶۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد) است.

۳. میزان روغن باقی‌مانده
پارافین سبک دارای درصد روغن کمتری است.
پارافین سنگین میزان بیشتری روغن دارد.
پارافین میکروکریستالین به دلیل تصفیه دقیق، معمولاً درصد روغن بسیار پایین یا کنترل‌شده‌ای دارد.

۴. کاربردها
پارافین سبک به دلیل رنگ روشن و روان بودن بیشتر در صنایع شمع‌سازی، کاغذسازی و بسته‌بندی کاربرد دارد.
پارافین سنگین در صنایع لاستیک، کبریت‌سازی و به عنوان روان‌کننده در برخی فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شود.
پارافین میکروکریستالین به دلیل چسبندگی و مقاومت بالا در تولید لوازم آرایشی، کرم‌های دارویی، مواد غذایی (مانند پوشش پنیر) و نیز در صنایع خودروسازی کاربرد دارد.

نتیجه‌گیری
پارافین گل یا میکروکریستالین یکی از مشتقات ارزشمند نفتی است که به دلیل ساختار ویژه بلوری خود، خواص فیزیکی متفاوت و کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. تفاوت‌های آن با پارافین سبک و سنگین از نظر ساختار، نقطه ذوب، میزان روغن و کاربرد، این ماده را به محصولی ویژه در دنیای صنعتی تبدیل کرده است. شناخت این ویژگی‌ها می‌تواند به انتخاب بهتر ماده اولیه در صنایع گوناگون کمک شایانی کند.